Co to jest biomasa ?
W ostatnich latach pojęcie biomasy zrobiło zawrotną karierę w branży energetycznej, ciepłowniczej i w rolnictwie. Co to jest biomasa? Jest to najstarsze, najłatwiejsze do pozyskania oraz najszerzej wykorzystywane odnawialne źródło energii. W skrócie jest to materia organiczna, która podlega procesowi biodegradacji i można ją przetworzyć na ekologiczne paliwo czy biogaz.
Definicję biomasy można znaleźć m.in. w Ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Jak wynika z tego aktu, biomasą należy określać ulegające biodegradacji odpady lub pozostałości pochodzenia biologicznego, substancje roślinne i zwierzęce, związane z:
- rolnictwem
- gospodarką leśną
- rybołówstwem
- akwakulturą
- przemysłem
Biomasa to również niektóre odpady komunalne, ścieki i osady z oczyszczalni, ulegające biodegradacji. Z tych naturalnych surowców powstają m.in. pellet, brykiet i biowęgiel (toryfikat).
Rodzaje biomasy ze względu na właściwości
Biomasa stała – drewno odpadowe, rośliny pochodzące z upraw energetycznych, odpady rolnicze, komunalne i przemysłowe. Wśród nich wyjątkowo cenne są uszlachetnione odpady – brykiet i pelet. Ich wartość jest wyjątkowo wysoka, ponieważ zostają poddane suszeniu, mieleniu i prasowaniu.
Biomasa gazowa – biogaz będący głównie mieszaniną metanu i dwutlenku węgla, powstaje w miejscach rozkładu substancji organicznych poprzez proces fermentacji beztlenowej. Nazywany jest często gazem błotnym.
Biomasa ciekła – biopaliwo produkowane z roślin oleistych oraz i wytwarzane z roślin o dużej zawartości cukru. Przykładowo etanol i metanol produkowane z kukurydzy lub z trzciny cukrowej mogą być dodawane do paliw tradycyjnych.
Zalety biomasy jako odnawialnego źródła energii
Wykorzystanie biomasy do celów energetycznych ma wiele plusów. Przede wszystkim wartościowe jest samo źródło. Ekologiczne i naturalne, odtwarzalne, a co więcej możliwe nawet do uprawy. Spalanie nie powoduje dodatkowej emisji dwutlenku węgla, ponieważ ilość generowanego gazu jest mniej więcej równa tej, która jest pobierana przez rośliny w procesie fotosyntezy. Co więcej, popiół powstały z przetwarzania biomasy może być stosowany jako nawóz pod uprawę kolejnych roślin energetycznych.
Biomasa to jedno z najbardziej stabilnych OZE, do czego znacząco przyczynia się wcześniej wspomniany fakt – jej zasoby są największe spośród wszystkich alternatywnych źródeł energii. Ilość możliwej do wyprodukowania energii można przewidzieć, precyzyjnie przeliczając gramy i kilogramy na jednostki energetyczne.
Nie należy zapominać, że przekształcanie biomasy na energię elektryczną lub cieplną przyczynia się bardzo mocno do utylizacji odpadów pochodzenia organicznego, a także do zagospodarowania nieużytków (uprawy energetyczne). Dzięki temu rozwiązaniu możliwe jest uprawianie nawet niskiej jakościowo ziemi – mało urodzajnej czy w jakiś sposób skażonej. To cenne, że do tego stopnia wykorzystuje się produkty natury.
Z czysto ekonomicznego punktu widzenia, biomasa jako źródło energii również ma wiele zalet. Przede wszystkim jest stosunkowo tania, łatwo i powszechnie dostępna. Jej zasoby są dosyć równomiernie rozmieszczone, szczególnie w porównaniu z innymi surowcami energetycznymi, które trzeba często transportować na dalekie odległości. W nawiązaniu do kwestii transportu, uwydatniają się jednak również wady biomasy.
Wady biomasy jako alternatywy dla paliw kopalnych
Na efektywność biomasy jako surowca energetycznego duży wpływ ma, wspomniana już, wilgotność. Stwarza to często problemy związane z magazynowaniem i transportowaniem – niezbędne są odpowiednie warunki. Pewnego rodzaju rozwiązaniem jest wykorzystanie biomasy do celów energetycznych, np. poprzez przetwarzanie jej do postaci brykietów i pelletu. Tak „spakowana” biomasa jest łatwa do przechowywania czy sprzedaży, a jednocześnie ma jednorodną charakterystykę wartości energetycznej.
Chociaż biomasa jest uważana za nieszkodliwą dla środowiska należy podkreślić, że podczas jej spalania emitowane są pewne ilości chociażby dwutlenku siarki czy tlenków azotu. Są to jednak ilości znacząco mniejsze niż w przypadku analogicznego stosowania paliw kopalnych. Będąc przy temacie tych ostatnich trzeba dodać, że o ile biomasa jako OZE jest efektywna, to nie jest tak wydajna jak chociażby węgiel. Wyliczenia wskazują, że dwie tony biomasy to równowartość energetyczna jednej tony węgla kamiennego. I to tylko jeżeli bierzemy pod uwagę suchą biomasę, czyli tę o najwyższej efektywności.
Biomasa – zastosowanie i możliwości
W Polsce nadal działają miliony kotłów ogrzewających domy. Bardzo często paliwo stanowi w nich drewno opałowe lub węgiel. Ten ostatni warto byłoby zamienić na nowoczesne i bardziej ekologiczne brykiet i pellet. Do tego jednak niezbędna jest wymiana starych pieców i kotłów na nowe. Na szczęście istnieje wiele programów, rządowych oraz unijnych i regionalnych, które oferują pomoc w dofinansowaniu do inwestycji termomodernizacyjnych.
Energetyczne biomasy w Polsce mogłyby być możliwością dla tych, którzy posiadają grunty pod uprawy roślin energetycznych. Jest to dobry pomysł szczególnie w przypadku ziemi, na której np. nie opłaca się uprawiać roślin w innych celach z uwagi na niską jakość gleby. Uprawa roślin energetycznych może okazać się naprawdę opłacalna.
Źródło: